Kattengedragstherapeut Marjan Caspers adviseert mensen over de problemen met hun kat

‘Dat Vuurpoot weer een blije kater is, maakt mij trots’

Na haar studie Biologie deed Marjan Caspers een opleiding tot kattengedragstherapeut. Nu adviseert zij mensen die de problemen met hun kat zelf niet meer kunnen oplossen. “Wanneer twee katten elkaar eerst de tent uitvechten en aan het eind van het traject lekker bij elkaar liggen, is mijn missie geslaagd.”

Als Marjan Caspers de deur opent van haar historische woning in Bodegraven, verontschuldigt ze zich voor de dozen in de huiskamer. De verbouwing van de benedenetage is zo goed als klaar, maar nog niet alles staat weer op zijn plek. De langharige katten Simba en Nala lijken zich niet te storen aan deze onrust. Ze zitten ontspannen in de huiskamer en laten zich graag aaien.

‘Alle buurtkatten wisten onze tuin te vinden’

Je studeerde Biologie. Hoe kwam je op het idee om je in katten en hun gedrag te specialiseren?

“Als kind was ik al geïnteresseerd in planten, dieren en het buitenleven. Op de middelbare school besloot ik Biologie te gaan studeren met het idee dat ik mij vooral op planten zou richten. Maar tijdens mijn bachelor kwam ik erachter dat ik diergedrag veel interessanter vond en ben mij toen al gaan richten op gedragsbiologie. Tijdens mijn master ontdekte ik dat ik eigenlijk alleen het veldwerk leuk vond, de theoretische kant veel minder. Hierdoor ben ik mij gaan focussen op het praktisch toepassen van mijn kennis van diergedrag. Zo ontstond ook het plan om mijn beroep in die hoek te zoeken.

In mijn studie hoorde ik over gedragstherapie voor katten. Ik heb uitgezocht of daar een opleiding voor bestond en kwam uit bij de Tinley Academie.”

“Ik was altijd al een kattenmens, net als mijn zus. We hadden zelf geen kat, maar alle buurtkatten wisten onze tuin te vinden. Als wij op de fiets uit school kwamen, liep er altijd een kat met ons mee. Wanneer de eigenaren hem kwijt waren, wisten ze dat ze in onze tuin moesten zoeken. Daar is het eigenlijk begonnen.”

Marjan Caspers met haar kat Nala. Foto door Corine Caspers

Marjan krijgt veel vragen over onzindelijkheid van katten. Daarnaast vragen mensen advies over agressief gedrag, veel miauwen en over het samenleven van katten met elkaar of met andere dieren. De meeste mensen komen pas bij Marjan als er een flink probleem is. Graag zou ze vaker advies geven voordat er problemen zijn.

Marjan start meestal met een huisbezoek van anderhalf tot twee en een half uur. Dan observeert ze de kat en de woonsituatie. Katten laten echter zelden hun probleemgedrag zien als er een onbekende op bezoek is. Daarom sturen mensen ook vaak filmpjes op. Na een analyse van het probleem, maakt Marjan een stappenplan om het aan te pakken. Tijdens de uitvoering van het stappenplan houdt zij contact met de baasjes van de katten. Ook biedt ze nazorg.

‘Een goede kattenbak stinkt niet’

Is het moeilijk om onzindelijkheid aan te pakken?

“Bij onzindelijkheid is mijn eerste advies: verander de kattenbak. Veel mensen hebben een te kleine kattenbak en stoppen hem ook nog eens weg in een ver hoekje of in een kast. De kat is het daar niet mee eens en laat dat in zijn gedrag zien. Een grotere kattenbak op een goed toegankelijk plek is vaak de eerste stap om onzindelijkheid op te lossen. Een goede kattenbak stinkt niet.”

‘Katten kunnen veel leren, maar ze leren onbewust’

Is het mogelijk om een kat iets te leren?

“Jazeker. Als je een kat iets wilt leren moet je uitzoeken wat hem motiveert. Een hond doet iets om jou als baasje een plezier te doen. Een kat doet of laat alleen iets als het hem zelf iets oplevert. Als je een kat iets wilt afleren moet je dat doen op een manier dat hij niet ziet dat jij erbij betrokken bent. Anders laat hij het gedrag alleen achterwege als jij er bent en gaat ermee verder als jij de deur uit bent. Katten kunnen veel leren, maar ze leren veel dingen onbewust.

Met een lekkere beloning en enig geduld kan je katten ook leren zitten en poot geven, net als honden.” Marjan demonstreert dit met haar katten Simba en Nala. Met een snoepje in het vooruitzicht gaan ze op haar aanwijzing zitten en geven ze een high five.

Wat vind jij leuk aan jouw werk?

“Bij huisbezoeken zie ik soms katten die elkaar echt de tent uitvechten. Als de herintroductie van deze katten slaagt en zij later in het traject rustig bij elkaar liggen, ben ik blij dat ik daaraan heb bijgedragen. Ook zie ik regelmatig katten die door angst niet meer onder het bed vandaan komen. Wanneer ik samen met de baasjes kan bereiken dat ze weer ontspannen rondlopen, geeft dat veel voldoening.”

Kom je ook weleens in lastige situaties terecht?

“De meeste mensen die mij om advies vragen werken prettig mee. Een enkele keer is het lastig. Bijvoorbeeld als iemand per se niet wil dat zijn kat naar buiten gaat, terwijl de kat agressief gedrag vertoont door te weinig speelmogelijkheden. Dan moet je creatief zijn en manieren vinden om de kat binnenshuis te laten spelen, zodat hij zijn energie kwijt kan.”

‘Een kat is een jachtdier. Hij houdt zijn hele leven behoefte aan spelen’

Heb je een algemeen advies voor mensen met een kat?

“Speel met je kat, vooral als hij niet naar buiten gaat. Het beste is om dat iedere avond op dezelfde tijd te doen. Ruim de speeltjes daarna op. Het is net als bij kinderen: als de kat het speeltje de hele dag ziet liggen, vindt hij het minder interessant. Vooral voor een kat die spelagressie vertoont is spelen belangrijk. Anders kan het gebeuren dat hij je enkels pakt als je langsloopt. Een kat is een jachtdier en houdt zijn hele leven behoefte aan spelen.”

Wat is het meest bijzondere dat je hebt meegemaakt, Marjan?

“Dan denk ik aan Vuurpoot, de kater van mijn zus. Toen ik op huisbezoek kwam bij de vorige eigenaar, zat Vuurpoot verscholen achter een keukenkastje. Hij poepte en plaste op de plek waar hij zat en at alleen nog als het eten voor zijn neus werd gezet. Hij was getraumatiseerd door buurtkatten die in zijn huis waren gekomen. Ik heb samen met zijn baasjes geprobeerd om hem van zijn angst af te helpen in het huis waar hij woonde. Maar ondanks onze inspanningen lukte dat niet. Herplaatsing bleek uiteindelijk de enige oplossing. Nu hij bij mijn zus woont is hij blij en aanhankelijk. Een wereld van verschil. Dat vind ik heel fijn om te zien.”

Kunnen alle katten met elkaar samenleven of zijn er ook botsende persoonlijkheden?

“Als je katten op een verstandige manier aan elkaar laat wennen is de kans op succes heel groot. Soms gaan introducties in het begin moeilijk, maar is er toch ineens een doorbraak. Het is niet te voorspellen of dat omslagpunt komt en wanneer het komt. Maar er moet in twee tot drie weken wel enige vooruitgang zijn. Als er na een paar weken geen vooruitgang is, is de kans dat het daarna nog lukt klein. Meestal komt dat door een verschil in energieniveau. Sommige katten lopen over van energie, terwijl anderen op hun rust gesteld zijn. Dit is vaak het geval als een kitten bij een oudere kat komt wonen. Dan moet je proberen een activiteit voor de kitten te vinden waarin hij zijn energie kwijt kan. Herplaatsen is echt de allerlaatste optie.”

‘Sommige mensen vergeten zichzelf door de problemen met hun kat’

“Ik doe ook mijn best om mensen te motiveren om vol te houden met de aanpak van de problemen. Ik adviseer ze dan om goed bij te houden hoe vaak de kat bepaald gedrag laat zien. Verbetering gaat stapsgewijs en door het gedrag goed bij te houden zie je vooruitgang die je anders misschien over het hoofd ziet. Zo blijven ze gemotiveerd. Een enkele keer adviseer ik gezinnen om hun kat tijdelijk ergens anders te laten logeren, voor hun eigen welzijn. Sommige mensen vergeten zichzelf door de problemen met hun kat.”

Wat vind je leuk om te doen naast je werk?

“In mijn vrije tijd houd ik van stijldansen en kamperen. Mijn man en ik zitten op stijldansen en elk jaar wordt er vanuit de dansschool een kampeerweekend georganiseerd. Voordat ik op stijldansen zat, had ik nog nooit gekampeerd. Het trok mij niet zo aan, maar door deze weekenden heb ik het kamperen ontdekt. Het eerste jaar kwamen we met een gehuurde camper, het tweede jaar met een gehuurde caravan en nu hebben we zelf een megagrote tent gekocht. Ik ben een enthousiaste kampeerder geworden.”

Marjan stelt voor om na het interview even bij haar zus langs te gaan om kater Vuurpoot in actie te zien. In het appartement van haar zus heeft Vuurpoot alle rust en ruimte. Hoewel hij maar drie poten heeft rent hij enthousiast rond en klimt hij in de krabpaal. Marjan: “Kijk hoe actief hij nu is. Dat Vuurpoot weer een blije kater is, maakt mij trots!”

Ter afsluiting moet haar nog iets van het hart: “Sommige mensen noemen mij een kattenfluisteraar. Dat ben ik zeker niet. Op basis van mijn wetenschappelijke kennis adviseer ik mensen over de omgang met hun kat. Daar is niets zweverigs aan!”

DOWNLOAD DIT INTERVIEW ALS PDF